အေသာကရဲ႕ အကၡရာမ်ား-၁၃ (အပိုင္း-၁)

စစ္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတဲ့။ ဘယ္ဟာက အရသာပို႐ွိလဲ မသိဘူး။

အဌ၀သာ’ဘိသိတသ ေဒ၀ါနံ ပိယသ ပိယ ဒသိေနာ ရာဇိေနာ ကလိဂၤါ ၀ိဇီတာ, ဒိယဎမာေတ ပါဏသတ-သယေသ ဧတေတာ အပ၀ုေဠ, သတသဟသ မာေတ တၾတ ဟေတ, ဗဟု တာ၀တေတ ၀ါ မေတ၊ တေတာ ပဆာ အဓုနာ လေဓသု ကလိေဂၤသု, တိေ၀ ဓံမ၀ါယာေမ ဓံမကာမတာ ဓံမာ’ႏုသထိ စ ေဒ၀ါနံ ပိယသ ယံ အထိ အႏုေသာစနံ, ေဒဝါနံ ပိယသ ၀ိဇိနိတု ကလိဂၤါနိ, အ၀ိဇိတံ ဟိ ၀ိဇိတံ မံေန၊ ေယ တၾတ ၀ေဓာ ၀ါ မရဏံ ၀ါ အပ၀ါေဟာ ၀ါ ဇနသ, ေသ ဗာဠံ ေ၀ဒနိယ မတံ စ ဂ႐ုမတံ စ ေဒ၀ါနံ ပိယသ၊ ဣမံ ပိ စ တေတာ ဂု႐ုမတ တရံ ေဒ၀ါနံ ပိယသ၊ သဗၾတ ၀သံတိ ျဗာဟၼဏာ ၀ါ သမဏာ ၀ါ အံေန ၀ါ ပါသံဍာ ဂဟဌာ ၀ါ, ေယသု ၀ိဟိတာ, ဧသာ အဂတူတာ သုသူသာ မာတာ ပိတိသု, သုသူသာ ဂု႐ူသု, မိတ သံထုတ-သဟာယ-နာတိေကသု ဒါသဘဋေကသု သံမ ပဋိပတိ, ဒိဠတတိတာ။
ေတသံ တၾတ ေဟာတိ ဥပဃာေတာ ၀ါ ၀ေဓာ ၀ါ အဘိရတာနံ ၀ါ ၀ိနီခမေန၊ ေယသံ ၀ါ ပိ သံ၀ိဟိတာနံ သိေနေဟာ အ၀ိပဟိေနာ, ဧေတသံ မိတသံထုတ-သဟာယ နာတိကာ ၀ိယသနံ ပါပုဏာတိ၊ တၾတ ေသာ ပိ ေတသံ ဧ၀ ဥပဃာေတာ ေဟာတိ, ပဋိဘာေဂါ စ၊ ဧတံ သ၀-မႏုသာနံ ဂု႐ုမတံ စ ေဒ၀ါနံ ပိယသ၊ နထိ စ ေသ ဇနပေဒ, ယၾတ ဣေမ နိကာယာ အနံတာ, ေယ ေနသျဗာဟၼေဏ စ သမေဏ စ, နထိ စ ကု၀ါပိ ဇုနပဒသိ, ယၾတ နထိ စ မႏုအာနံ ဧကရတိမွိ ပိ ပါသံဍမွိ နာမ ပသာေဒါ၊ ေသာ အာ၀ါတေက ဇေန, တဒါ ကလိေဂၤသု ဟေတာ စ လေဓသု ဟေတာ စ မေတာ စ အပ၀ုေဠာ စ တေထာ သတဘာေဂါ ၀ါ သလဘဘာေဂါ ၀ါ ေဒ၀ါနံ ပိယသ။
ေယာ ပိ စ အပကေရတိ, ဆမိတ၀ိယ-မေတ ေ၀ါ ေဒ၀ါနံ ပိယသ, ယံ သကံ ဆမိတေ၀၊ ယာ ပိ စ အဋ၀ိေယာ ေဒ၀ါနံ ပိယသ ၀ိဇိေတ ေဟာတိ, တံ ပိ အႏုနယတိ, အႏုနိစ်ာပယတိ၊ အႏုတာေပါ ပိ စ ပဘေ၀ ေဒ၀ါနံ ပိယသ၊ ၀ုစေတ ေတသံ ေဒ၀ါနံ ပိယသ, ကႎတိ အ၀ၾတေပယု, န စ ဟေနယု၊ ဣဆတိ ဟိ သ၀ဘူတာနံ, ဣဆတိ စ သံယမံ စ သမစရိယံ စ မာဒ၀ံ စ၊ အယံ စ မုခ မေတာ ၀ိဇေယ ေဒ၀ါနံ ပိယသ, ေယ ဓံမ၀ိဇေယာ, ေသာ ပုန လေဓာ၊ ေဒ၀ါနံ ပိယသ ဣဟ စ အံေတသု အဌသု ပိ ေယာဇန-သေတသု, ယၾတ အံတိေယာေဂါ နာမ ေယာန-ရာဇာ, ပရံ စ ေတန အံတိေယာေဂန စတၱေရာ ရာဇာေနာ, တုလမေယ စ နာမ, အံတိကိေန စ နာမ, မကာ စ နာမ, အလိကသုဒေရ စ နာမ။
နိစံ ေစာဠ-၀ံဍိယ အာ၀ံ တံဗပံဏိယာ, ေဟ၀’ မာ၀ ေဟ၀’ ေမ၀ ဣဓ ရာဇာ ၀ိသယမွိ ေယာန ကံေဗာေဇသု နာမ(ေက) နာဘိပံတိသု ေဘာဇ-ပိထိနိေကသု အံဓပုလိေဒသု, သ၀ၾတ ေဒ၀ါနံ ပိယသ မံမာႏုသထိ အႏု၀ တေရ၊ ယၾတ ပိ ဒုတာ ေဒ၀ါနံ ပိယသ ဒုတာ န ယံတိ, ေတပိ သုတြာ ေဒ၀ါနံ ပိယသ ဓံမ၀ုတံ ၀ိဓာနံ ဓံမႏုသထိစ, ဓံမ ၀ဓိယံတိ စ၊ ေယ စ လေဓ ဧတေကန ေဟာတိ, သ၀ၾတ ၀ိဇေယာ, သဝၾတ ပုန ဝိဇေယာ ပီတိရေသာ, (ေသာ လဓာ သာ ေဟာတိပီတိ၊) ပိတိ ဓံမ-ရဇိယမွိ လဟုကာ တု ေခါ, သာ ပီတိ ပါရံတိက’ ေမ၀ မဟဖလာ မံနတိ ေဒ၀ါနံ ပိယာ ဧတာယ စ အထာယ အယံ ဓံမလိပိ လိခိတာ, ကႎတိ ပုတာxပေပါတာေမ အသု န၀ံ ၀ိဇယံ မာ ၀ိဇိတ၀ိယံ မနိသု၊ သရကေသ ဧ၀ ၀ိဇယမွိ ခံတိ စ လဟုဒံဍတာ စ ေရာေစတု၊ တ’ေမ၀ စ ၀ိဇယံ မနတု, ေယ ဓံမ-၀ိဇေယာ၊ ေသာ ဟိဓ ေလာကိေကာ ပရေလာကိေကာ၊ သ၀ါ စ နိရတိ ေဟာတု, ယာ ဥပယာမရတိ၊ သာ ဟိ ဣဟေလာကိကာ စ ပရေလာကိကာ စ။

မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္၍႕ ပိယဒႆီဟု ၀ွ႔ဲခ်ီ-ခပ္ႏွိပ္ အ႐ွင္မဟာကႆပ မေထရ္ျမတ္၏့ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ကို ခံယူ-ရ႐ွိေသာ အေသာက မင္းၾတားျမတ္ အဘိသိက္ ခံယူေတာ္မူ၍႕ ႐ွစ္ႏွစ္ေျမာက္တြင္ ကလိဂၤတိုင္းကို ေအာင္ျမင္ေတာ္မူေလသည္၊ ထိုအေရးကိစၥ၌ တသိန္းခြဲမွ်ေသာ ကလိဂၤတိုင္းသားတို႔သည္ ထိုတိုင္းျပည္မွ ထြက္ေျပးၾကကုန္၍႕ တသိန္းမွ်ေလာက္တို႔သည္၎ ထုိ႔ထက္ ေျမာက္ျမားစြာ၎ ေသေၾကပ်က္စီးၾကကုန္ၿပီ၊ ထုိမွ ေနာက္ျဖစ္သည့္ ကလိဂၤတိုင္းကို ရ႐ွိေအာင္ျမင္ၿပီးေသာ ယခုအခါ၌ တရားေတာ္၀ယ္ စိတ္လက္ထက္သန္စြာ လံု႔လစိုက္ျခင္း, တရားမွန္ကို လိုလားျခင္း, တရားမွန္ကို ၾသ၀ါဒျပဳျခင္းမ်ား၌ ေၾကာင့္ၾကေနထိုင္ေသာ အေသာကမင္းၾတားျမတ္အား ကလိဂၤတိုင္းကို ေအာင္ျမင္လိုက္မိျခင္းကိုပင္ မေအာင္ရမည္ကို ေအာင္ျမင္မိေယာင္တကားဟု စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾက ေနာင္တျဖစ္ေတာ္မူရေလသည္။
ထိုကလိဂၤတိုင္းကို ေအာင္ျမင္ခဲ့ရာတြင္ သတ္ပုတ္ျခင္း, ေသေၾကျခင္း, ထြက္ေျပးျခင္း ျဖစ္ၾကသည့္ လူအေပါင္းတို႔ အတြက္လည္း မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားရာျဖစ္ေသာ အေသာက မင္းၾတားသည္ ဤအခ်က္ကိုလည္း ထို႔ထက္ဆပြား ေျမာက္ျမားႀကီးေလးေသာ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးႀကီး ထင္မွတ္စြဲးယူေတာ္မူ၏၊(အဘယ္အရာနည္း ဟူေသာ္) ထိုကလိဂၤတိုင္းျပည္ ထက္၀န္းက်င္၌ ပုဏၰားသူစင္, ရဟန္းသူျမတ္ႏွင့္ ထိုမွတပါးေသာ အျခား ဘာသာ၀င္သူ လူပုဂၢိဳလ္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔ ေနထိုင္တည္႐ွိကုန္၏၊ ထိုဆိုခဲ့ၿပီး ပုဂၢိဳလ္ လူသူအစားစားတို႔၌ အသီးသီးတည္႐ွိၾကသည္ျဖစ္၍ အထြတ္အျမတ္ အပိုင္းအဖို႔ျဖစ္ကုန္ေသာ အမိအဘတို႔၌ နားေထာင္လိုက္နာျခင္း, ဆရာသမားတို႔၌ နာယူက်င့္ေဆာင္ျခင္း, အေဆြခင္ပြန္း ခ်စ္ကၽြမ္း၀င္သူ အေဖာ္သဟယ္း ေဆြမ်ိဳး ဉာတိတို႔ႏွင့္ ကၽြန္အေစအပါးတို႔၌ ေကာင္းစြာ က်င့္ေဆာင္ၾကျခင္း, ၿမဲးစြဲးစြာ ဆည္းကပ္ခစားျခင္း ဟူေသာ တရားမွန္ အက်င့္မ်ား ႐ွိကုန္၏၊ ထိုကလိဂၤတိုင္း ပ်က္စီးရာ၌ ထိုဆိုခဲ့ေသာ သူတို႔၏့ ထိုအက်င့္႐ွိသူမ်ား ပ်က္စီးျခင္း, ေသေၾကျခင္း, မိမိတို႔ ေမြ႕ေလ်ာ္ရာ အရပ္မွ ထြက္ခြာေျပးလႊားရျခင္းမ်ား ထင္႐ွားျဖစ္ရေလ၏၊ ဆိုင္ရာတရားက်င့္၀တ္၌ တည္ၾကေစကာ, ခ်စ္ခင္တသ္မက္ျခင္းကို မဖ်က္ပယ္ႏိုင္ၾကေသးကုန္ေသာ ထိုထိုပုဂၢိဳလ္တို႔၏့ အေဆြခင္ပြန္း ခ်စ္ကၽြမ္း၀င္သူ အေဖာ္အေပါင္းေဆြမ်ိဳးအေပါင္းတို႔သည္ ပ်က္စီးျခင္းျဖစ္ၾကကုန္၏၊ ယင္းသို႔ ျဖစ္ပ်က္ရျခင္းသည္လည္း ၎တို႔၏့ ပ်က္စီးရျခင္းႏွင့္ ပ်က္စီးျခင္းအဖို႔အစုရျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္၊ ဤကဲ့သို႔ ျဖစ္ပ်က္ရျခင္းကိစၥကို မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္သည့္ အေသာက မင္းၾတားမွာ သူတကာတို႔ထက္ ပိုမို လြန္ကဲး၍ ႀကီးေလေသာ ဒုကၡ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးႀကီး ထင္မွတ္စြဲးယူေတာ္မူသည္။
ဤေလာက၌ ေျမာက္ျမားစြာေသာ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံဇနပုဒ္တို႔တြင္ တစံုတခုေသာ ႏိုင္ငံမွ် ရဟန္းပုဏၰားသူေတာ္သူျမတ္ မ႐ွိကင္းမဲ့ေသာ တိုင္းႏိုင္ငံဟု မ႐ွိေခ်၊ ထို႔အတူလွ်င္ တစံုတခုေသာ အယူ၀ါဒကိုမွ် မနစ္ၿမိဳ႕ မၾကည္ညိဳေသာ သူတို႔၏့ ေနထိုင္ရာ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံမည္သည္လည္း ဤေလာက၌ မ႐ွိႏိုင္ေခ်၊ ကလိဂၤတိုင္းျပည္ကို တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးေသာအခါ, ကလိဂၤတိုင္းကို လက္ရသိမ္းပိုက္ေသာအခါ, သတ္ျဖတ္ျခင္းခံရသူ, ေသေၾကၾကသူ, ထြက္ေျပးၾကသူမ်ားတြင္ ထိုမွ် မ်ားျပားေသာ တစံုတဦးေသာ အယူဘာသာ၀င္ ရဟန္းပုဏၰား လူသူေတာ္ေကာင္းတို႔ ပါ႐ွိၾကေလရာ ထိုသို႔ေသာ ရဟန္းပုဏၰား လူသူေတာ္ေကာင္းတို႔ ပ်က္စီးရေရး ကိစၥ၌ မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ေလးစားအပ္သည့္ အေသာကမင္းၾတားမွာ အစိတ္အစုေပါင္း အရာ၎, အေထာင္၎, မေကာင္းမႈ ေ၀စုက် ပါ၀င္ေတာ္မူရေလသည္။
ထို႔ျပင္ ထိုအေရးကိစၥအတြက္ တစံုတရာ ေက်းဇူးမဲ့ကို ျပဳလုပ္ခံယူၾကရသူတို႔အားလည္း မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားရာျဖစ္ေသာ အေသာက မင္းၾတားႀကီး၏့ ထိုအမႈကို သည္းညည္းခံႏိုင္ခြင့္႐ွိက, သည္းညည္းခံၾကရန္ တုိက္တြန္းေတာ္မူအပ္ကုန္သည္၊ ထိုမွတပါး မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္သည့္ အေသာက မင္းၾတားႀကီး၏့ တိုင္းႏိုင္ေတာ္ျဖစ္ေသာ ကလိဂၤတိုင္းနယ္ ေတာေတာင္အရပ္၌ ေနထိုင္သူအေပါင္းကိုလည္း ခ်စ္ခင္ျခင္းေမတၱာ အထူးထား၍႕ အဖန္ဖန္ မိန္႔ၾကားသိေစေတာ္မူအပ္ၿပီ၊ မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္သည့္ အေသာက မင္းၾတားႀကီးမွာ ထိုသူတို႔အတြက္ ေနာင္တသံေ၀ ရ႐ွိျဖစ္ေပၚရသည့္အတိုင္း, မည္သို႔အားျဖင့္ (အ၀ၾတေပယု-အပတာေပယု) ပူပန္ႏွိပ္စက္ မ႐ွိေစရေၾကာင္းႏွင့္ မညႇင္းဆဲး မသတ္ျဖတ္ရေၾကာင္းမ်ားကို ထိုေတာေတာင္ ေနထိုင္သူတို႔အား အေသာကမင္းၾတားႀကီးက ျပန္ၾကားျပဆိုေတာ္မူခဲ့ေၾကာင္း။
ထိုသို႔ မိန္႔ျပန္ခြင့္ သင့္လွေပ၏၊ (အေသာကမင္းၾတားႀကီးသည္) ႂကြင္းမဲ့ဥႆံု အလံုးစံုေသာ သတၱ၀ါ-ဗိုလ္ေျခအေပါင္းတို႔၏့ အခ်င္းခ်င္း တဦးသည္ တဦးအား ေစာင့္စည္း ထိန္းသိမ္းၾကျခင္း, ကိုယ္တူ-စိိတ္မွ် က်င့္ေဆာင္ၾကျခင္း, ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္ၾကျခင္းကို အထူးသျဖင့္ လိုလားေတာမူေလသည္၊ မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္သည့္ အေသာက မင္းၾတားႀကီး၏့ မူလႏိုင္ငံေတာ္ရင္း၌၎, ထိုမွ ယူဇနာ ႐ွစ္ရာကြာျခားသည့္ လက္နက္ႏိုင္ငံေတာ္ အဆံုးအပိုင္းအျခားျဖစ္ေသာ ေယာန္းျပည္ဘုရင္၎, ေယာန္းႏိုင္ငံမွတပါး ၎ႏွင့္ စပ္ဖက္ယွဥ္တြဲးသည့္ တုလမယ္-ျပည္, အႏၲိကိန္-ျပည္, မကာျပည္, အလိက-သုဒရျပည္, ဤေလးျပည္ေထာင္တို႔၏့ ဘုရင္မင္းၾတားတို႔၎, လက္ေအာက္ႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္ၾကေသာ ေစာဠတိုင္း, ပ႑်တိုင္း, တမၺပဏၰိတိုင္း တိုင္ေအာင္ေသာ မင္းတို႔၎။
ဤအတူႏွင္ႏွင္ ဤၫႊန္ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္မ်ား၌ အပါအ၀င္ျဖစ္ကုန္သည့္ ေယာန္းတိုင္း, ကေမၺာဇတိုင္းဟူေသာ တိုင္းစြန္နယ္ဖ်ားတို႔၌၎, ေဘာဇတိုင္း, ပိထိနိက္တိုင္းတို႔၌၎, အႏၶတိုင္း ပုလိဒ္တိုင္းတို႔၌- ဤတိုင္းျပည္အရပ္ရပ္တို႔၌ ႏိုင္ငံအ႐ွင္ဘုရင္မင္းၾတားတို႔လည္း မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္သည့္ အေသာက မင္းၾတားျမတ္၏့ တရားက် အဆံုးအမ ၾသ၀ါဒ ေပးၾကားမိန္႔ျပန္ခ်က္ကို အတုလိုက္နာ က်င့္ေဆာင္ၾကကုန္သည္၊ ထုိမွတပါးတုံ, မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္သည့္ အေသာက မင္းၾတားႀကီး၏့ သံတမန္ေတာ္မ်ား ေစစားေရာက္ေပါက္ၾကရာ, သို႔မေစစား မေရာက္ေပါက္ရာ ႏိုင္ငံ့သခင္ ဘုရင္အေပါင္းတို႔သည္လည္း မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္သည့္ အေသာက မင္းၾတား၏့ တရားသတင္း တရားအစီအရင္ တရားၾသ၀ါဒ ဆံုးမခ်က္မ်ားကို ၾကားနာသိ႐ွိၾက၍႕ တရားမွန္ကန္သည္ကို စီမံ လိုက္နာၾကကုန္သည္။
ဤသို႔ ၫႊန္ျပခဲ့ၿပီး တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံမ်ားကို တရားအတိုင္းရ႐ွိေလရကား, ဤမွ်ျဖင့္ ႏိုင္ငံခပ္သိမ္း၌ ေအာင္ျမင္ျခင္း, ေနာက္ထပ္တဖန္ ေအာင္ျမင္ျခင္း, နစ္သက္႐ႊင္ပ်ေသာ အရသာ ေပၚထြက္ျခင္း ျဖစ္ေလသည္၊ (ထိုသို႔ ရ႐ွိျခင္းသာ နစ္သက္ရျခင္း ျဖစ္ေလသည္၊) တရားသျဖင့္ ေအာင္ျမင္ရ႐ွိျခင္းအတြက္ နစ္သက္ရျခင္းမွာ နည္းပါးတံုသည္ပင္ျဖစ္ေစ, ထုိတရားဓမၼပီတိကို ဘ၀ကမ္းအဆံုေရာက္ဖြယ္ျဖစ္၍ အက်ိဳးမ်ားျမတ္သည္ဟု မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္သည့္ အေသာက မင္းၾတားႀကီး ထင္မွတ္ စြဲးယူေတာ္မူသည္၊ ထိုသို႔ ျပၫႊန္ခဲ့သည့္ တရားအတိုင္ ႏွစ္သက္ေစရျခင္း အက်ိဳးကို ရည္႐ြယ္ခ်က္ထား၍ပင္ မည္သို႔အားျဖင့္ သားေတာ္အစဥ္ (ေျမးေတာ္အဆက္) ျမစ္ေတာ္အၫြန္႔ အဓြန္႔႐ွည္စြာ မတရားေသာ အသစ္တဖန္ ေအာင္ျခင္းကို ေအာင္ျခင္း မထင္မွတ္ၾကကုန္ပဲး ျဖစ္ကုန္အ့ံနည္းဟု ဤတရားစာေတာ္ကို ေရးသားေတာ္မူအပ္၏။
ျမႇားလက္နက္စသည္ ပစ္ခတ္ေအာင္ျမင္ရျခင္း၌ အား-လံု႔လေလွ်ာ့ေပါ့၍႕ သည္းခံျခင္း, ေပါ့ေလ်ာ့ေသာ အျပစ္ဒဏ္ထားျခင္းမ်ားကို အားရနစ္ၿမိဳ႕ၾကေစသတည္း၊ တရားနည္းက် ေအာင္ျမင္ရျခင္းကိုသာ မွန္ေသာ ေအာင္ျမင္ျခင္းဟု နစ္ၿခိဳက္ၾကေစသတည္း၊ ထင္႐ွားဆိုရေသာ္, ထိုထို တရားမွန္ေအာင္ျခင္းသည္သာ ဤပစၥကၡက်ိဳး, တမလြန္က်ိဳး ၂မ်ိဳးႏွင့္ စပ္ဆက္ေလသည္၊ ထို႔ျပင္ ထိုသို႔ ျမင့္ျမတ္ရာ၌ အားထုတ္၍႕ ျဖစ္ပြားသော ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္းကို အားလံုး ေပ်ာ္ေမြ႕ၾကေစကုန္၊ အမွန္အားျဖင့္ သို႔ ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္းသာ ဤပစၥကၡေကာင္းက်ိဳး တမလြန္ေကာင္းက်ိဳး ျဖစ္ေလသည္။
(အေသာကမင္းတရားႀကီး၏ အေသာကေက်ာက္စာေတာ္-အ႐ွင္အာဒိစၥ၀ံသ)

'Kalinga was (or “the Kalingas were ") conquered by His Sacred and Gracious Majesty the King when he had been consecrated eight years. One hundred and fifty thousand persons were thence carried away captive, one hundred thousand were there slain, and many times that number died. Directly after the Kalingas had been annexed began His Sacred Majesty's zealous protection of the Law of
Piety, his love of that Law, and his inculcation of that Law. Thence arises the remorse of His Sacred Majesty for having conquered the Kalingas, because the conquest of a country previously unconquered involves the slaughter, death, and carrying away captive of the people. That is a matter of profound sorrow and regret to His Sacred Majesty.
There is, however, another reason for His Sacred Majesty feeling still more regret, inasmuch as the Brahmans and ascetics, or men of other denominations, or householders who dwell there, and among whom these duties are practiced, [to wit], hearkening to superiors, hearkening to father and mother, hearkening to teachers (or " elders "), and proper treatment (or "courtesy to") of friends, acquaintances, comrades, relatives, slaves, and servants, with steadfastness of devotion to these befalls violence (or "injury"), or slaughter, or separation from their loved ones. Or violence happens to the friends, acquaintances, comrades, and relatives of those who are themselves well protected, while their affection [for those injured] continues undiminished. Thus for them also that is a mode of violence, and the share of this distributed among all men is a matter of regret to His Sacred Majesty, because it never is the case that faith in some one denomination or another does not exist.
So that of all the people who were then slain, done to death, or carried away captive in Kalinga, if the hundredth part or the thousandth part were now to suffer the same fate, it would be matter of regret to His Sacred Majesty. Moreover, should any one do him wrong, that too must be borne with by His Sacred Majesty, so far as it can possibly be borne with. Even upon the forest folk in his dominions, His Sacred Majesty looks kindly, and he seeks to make them think, [aright], for [otherwise] repentance would come upon His Sacred Majesty. They are bidden to turn from their [evil] ways that they be not chastised. Because His Sacred Majesty desires for all animate beings security, self-control, peace of mind, and joyousness. And this the chiefest conquest in the opinion of His Sacred Majesty, that conquest of the Law of Piety, which, again, has been won by His Sacred Majesty both here [in his own dominions] and among all his neighbors as far as six hundred leagues, where the king of the Greeks named Antiochos dwells, and to the north of that Antiochos [where dwell] the four (4) kings named severally Ptolemy, Antigonos, Magas, and Alexander [likewise] in the south, the Cholas and Pandyas as far as the Tamraparni [river] and here, too, in the King's dominions among the Greeks, Kambojas, the Nabhapantis of Nabhaka; among the Bhojas, Pitinikas;- ndhras, and Pulindas everywhere they follow the instruction of His Sacred Majesty in the Law of Piety.
Even where the envoys of His Sacred Majesty do not penetrate, these people, too, hearing His Sacred Majesty's ordinance based upon the Law of Piety and his instruction in that Law, practice and will practice the Law. And, again, the conquest thereby won everywhere is everywhere a conquest full of delight. Delight is won in the conquests of the Law. A small matter, however, is that delight. His Sacred Majesty regards as bearing much fruit only that which concerns the other world. And for this purpose has this scripture of the* Law been recorded, in order that my sons and grandsons, who may be, may not think it their duty to conquer a new conquest. If, perchance, a conquest should please them (?) they should take heed only of patience and gentleness, and regard as a conquest only that which is effected by the Law of Piety. That avails for both this world and he next. Let all their joy be that which lies in effort; that avails for both this world and the next.'
(Asoka, the Buddhist Emperor of India- V. A. Smith)