အေသာကရဲ႕ အကၡရာမ်ား-၃

မဟာ၀ံသက်မ္းမွာ အေသာကဘုရင္ရဲ႕ အမည္နာမကို ႐ိုး႐ိုးေလး ႐ွင္းျပထားတယ္။

စ႑ာေသာေကာတိ ဉာယိတၳ၊ ပုေဗၺ ပါေပန ကမၼဳနာ။
ဓမၼာေသာေကာတိ ဉာယိတၳ၊ ပစၦာ ပုေညန ကမၼဳနာ။

“ေ႐ွးက ျပဳခဲ့တဲ့ မေကာင္းမႈေၾကာင့္ စ႑ာေသာကလို႔ နာမည္ႀကီးခဲ့ေပမယ့္
ေနာင္မွာ ျပဳခဲ့တဲ့ ေကာင္းမႈေၾကာင့္ပဲ ဓမၼာေသာကလို႔ နာမည္ရခဲ့တယ္။”

“Candasoka (the wicked Asoka) was he called in earlier times, by reason of his evil deeds; he was known as Dhammäsoka (the pious Asoka) afterwards because of his pious deeds.”
(The Great Chronicle of Lanka-Wilhelm Geiger)

အေသာကေက်ာက္စာေတြမွာေတာ့ “ေဒ၀ါနံ ပိယ အေသာက, ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိ ရာဇာ, ပိယဒသိ လာဇာ မာဂေဓ, ေဒ၀ါနံ ပိေယ ” ဆိုၿပီး ထီးသံုးနန္းသံုးဘြဲ႕ေတာ္ေတြကို ေရးထိုးထားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အေသာကဆိုတဲ့ အမည္ကိုေတာ့ ေက်ာက္စာတစ္ခုမွာပဲ ေတြ႕တယ္။ ဒါက အေတာ္ အေရးႀကီးတာ။ သမိုင္းေလ့လာသူေတြက အကၡရာေတြ ၾကည့္ၿပီး ဘယ္သူဘယ္၀ါ ပံုေဖာ္ရတာ။ ေ႐ွးက လက္နဲ႔ ေရးထားတာေတြကို ေနာက္မွ ေျခနဲ႔ လိုက္ဖ်က္ေနလို႔ ရတာ မဟုတ္ဘူးေလ။

၁။ ေဒ၀ါနံ ပိေယ ပိယဒသိ လာဇာ ေဟ၀ံ အာဟာ။
၂။ ဒု၀ါဍသ-၀သာဘိေတန ေမ ဣယံ အာနပယိေတ၊ သ၀တာ ၀ိဇိတသိ မမ ယုတာ လဇုေက ပါေဒသိေက စ ပံစသု ပံစသု ၀ေသသု အႏုသယာနံ နိခမိတု၊ ဧတာေယ၀ါ အထာေယ ဣမာေယ ဓံမႏုသတိယာ ယထာ အံနာေယ ပိ ကံမာ ေယ။ သာဓု။
၃။ မာတာပိတိသု သုသုသာ မိတာသံထုတ-နာတိက်ာနံ စာ ဗံဘန-သမနာနံ စာ သာဓု၊ အပ၀ိယာတာ အပဘံဍတာ သာဓု။ ပလိသာပိ စ ယုတာနိ ဂနနသိ အနပယိသႏၲိ ေဟတု၀တာ စာ ၀ိယံ ဇနေတ စ။

မင္းတကာတို႔ ခ်စ္ၾကည္ ေလးစားအပ္၍႕ ပိယဒႆီဟု ၀ွ႔ဲခ်ီ-ခပ္ႏွိပ္ အ႐ွင္မဟာကႆပ မေထရ္ျမတ္၏့ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ကို ခံယူ-ရ႐ွိေသာ အေသာက မင္းၾတားျမတ္ႀကီး မိိန္႔ျပန္ေတာ္မူသည္။ ငါဘုရင္ မင္းၾတားသည္ အဘိသိက္ သြန္း၍ တဆဲ့ႏွစ္ႏွစ္ အခါ ဤတရားစာေတာ္ကို ထုတ္ျပန္ေတာ္မူအပ္သည္၊ တိုင္းႏိုင္ငံေတာ္ အလံုး၌၄င္း, ငါမင္းၾတားႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ လက္ေအာက္ ဘုရင္ခံတုိ႔ အုပ္စိုးရာ ၀န္ထမ္းႏုိင္ငံေတာ္ အလံုး၌၄င္း, ငါးႏွစ္ ငါးႏွစ္လွ်င္ တႀကိမ္ တႀကိမ္က် တရားေတာ္ကို ႏိုင္ငံေတာ္၌ က်င့္ေဆာင္လိုက္နာၾကေစရန္ တရားဓမၼ ညႊန္ျပ ေဟာေျပာေရးအတြက္၄င္း, ထုိမွတပါးေသာ ပုညႀကိယမ်ားအတြက္၄င္း, နယ္လွည့္ထြက္ၾကေစကုန္၊ ဤတရားေတာ္ဆိုင္ရာ ၾသ၀ါဒႏွင့္ အလားတူပင္ တရားေတာ္ႏွင့္ ပတ္သက္ရာ အျခားအမႈမ်ား၌လည္း ျပဳက်င့္လိုက္နာၾကေစကုန္၊ ၄င္းတို႔ကား- အမိအဘတို႔ႏွင့္ အေဆြခင္ပြန္း ခ်စ္ကၽြမ္း၀င္သူ, ေဆြမ်ိဳး ဥာတိတို႔၏ အဆံုးအမကို နားေထာင္-လိုက္နာျခင္းသည္ (ပစၥဳပ္ တမလြန္ ခ်မ္းသာေၾကာင္း) ေကာင္းလွ၏၊ ရဟန္း-ပုဏၰားတို႔အား လွဴဒါန္းျခင္းသည္လည္း (နတ္႐ြာနိဗၺာန္ ရေရာက္ေၾကာင္း) ေကာင္းလွ၏၊ သတၱ၀ါတို႕ကို မညွင္းဆဲ၊ မသတ္ျဖတ္ျခင္းသည္လည္း (ေဘးရန္ ဥပဒ္ မကပ္ရေၾကာင္း) ေကာင္းလွ၏၊ အကုန္အက်မမ်ားေစပဲး, ေခၽြတာသံုးစြဲျခင္း, အသံုးအေဆာင္ပစၥည္း-ပရိကၡရာ နည္းပါးျခင္းသည္လည္း (ဤပစၥကၡ ေၾကာင့္ၾကမ႐ွိ ဧးျမေၾကာင္း) ေကာင္းလွ၏၊ (ဤထုတ္ျပန္ခ်က္ တရား-အမိန္႔ေတာ္က္ိုိ သိ႐ွိၾကားနာသူ) ပရိတ္သတ္မ်ားကလည္း မိမိတို႔ႏွင့္ ဆုိုင္စပ္ရာ၌ အမိန္႔ျပန္ၾကားေစ၊ အသင္းအပင္း၌ စပ္ဆိုင္သူမ်ားလည္း ဆုိုင္ရာအသင္းအစု၌ အေၾကာင္းခ်ဳပ္အားျဖင့္၄င္း, အက်ယ္ေ၀ဖန္ျခင္းအားျဖင့္၄င္း အမိန္႔ ျပန္ဆိုၾကေစ။
(အေသာကမင္းတရားႀကီး၏ အေသာကေက်ာက္စာေတာ္-အ႐ွင္အာဒိစၥ၀ံသ)

နတ္တို႔ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးေသာ ပိယဒသီမင္းႀကီးသည္ ဤသို႔ မိန္႔ေတ္မူ၏။
ငါအဘိသိက္ခံသည္မွ တစ္ဆဲ့ႏွစ္ႏွစ္ေျမာက္၌ ဤအမိန္႔ေတာ္ကို ထုတ္ျပန္ေတာ္မူ၏။
ငါ၏ ႏုိင္ငံေတာ္ အလံုး၌၊ ယုတ ရာဇုက ပါေဒသိက ဟူေသာ (ေ႐ႊၿမိဳ႕ေတာ္တိုင္းခ႐ိုင္) အမတ္တို႔သည္၊ ငါးႏွစ္ ငါးႏွစ္ေျမာက္တိုင္း ဤဆိုလတံေသာ တရားအဆုန္းအမအလို႔ငွာ၄င္း၊ အျခားအမႈကိစၥတို႔ အလို႔ငွာ၄င္း၊ ခရီးထြက္ခြာ လွည့္လည္ၾကကုန္ရာသည္။
အမိအဖတို႔အား က်ိဳးႏြံျခင္းသည္ ေကာင္း၏။ မိတ္ေဆြ၊ အသိအကၽြမ္း၊ ေဆြမ်ိဳး၊ ရဟန္း ပုဏၰားတို႔အား ေပးကမ္း လွဴဒါန္းျခင္းသည္ ေကာင္း၏။ သတၱ၀ါတို႔၏ အသက္ကို မသတ္ျခင္းသည္ ေကာင္း၏။ ေခၽြတာသံုးစြဲျခင္း၊ ပစၥည္းဥစၥာကို အသင့္အတင့္သာ စုေဆာင္းျခင္းသည္ ေကာင္း၏။
လႊတ္ေတာ္အဖြဲ႕ကလည္း ယုတအမတ္မ်ားအား အက်္ိဳးအေၾကာင္းႏွင့္တကြ၊ (အမိန္႔ေတာ္) စာပါအတိုင္း မွတ္သား၊ နာခံၾကရန္၊ အမိန္႔ထုတ္ဆင့္ ၾကေစကုန္သတည္း။
(အေသာကေက်ာက္စာမ်ား-ဦးဖိုးလတ္)

ေဒ၀ါနံပိယ ပိယဒသီမင္းသည္ ဤသို႔ မိန္႔ၾကား၏။ ငါသည္ အဘိသိက္ခံ၍ ၁၂ေျမာက္၌ ဤအမိန္႔ကို ထုတ္ျပန္၏။ ငါ၏ ႏိုင္ငံ တ၀ွန္းလံုး၌ ယုတ, ရာဇုက, ပါေဒသိက အမတ္တို႔သည္ ငါးႏွစ္ ငါးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ အျခားကိစၥကို စူးစမ္း စစ္ေဆးရန္ ထြက္သကဲ့သို႔ ဤတရားအဆံုးအမအတြက္ ထြက္ၾကရမည္။ အမိအဖတို႔စကားကို နာယူျခင္းသည္ ေကာင္း၏။ အေဆြ, ခင္ပြန္း, အသိအကၽြမ္း, ေဆြမ်ိဳး, ဥာတကာ, ရဟန္းပုဏၰားတို႔အား ေပးကမ္းလွဴဒါန္းျခင္းသည္ ေကာင္း၏။ သတၱ၀ါတို႔ အသက္ကို မသတ္ျဖတ္ျခင္းသည္ ေကာင္း၏။ ေျခြတာျခင္း, ပစၥည္းဥစၥာ အသင့္အတင့္သာ ႐ွိျခင္းသည္ ေကာင္း၏။
ပရိတ္သတ္ကလည္း ယုတအမတ္တို႔အား အေၾကာင္းအက်ိဳးျဖင့္ ေ၀ဖန္စစ္ေဆးရန္ အမိန္႔ေပးရမည္။
(သိရီဓမၼာေသာကမင္းတရားႀကီး၏ ကိုးတိုင္းကိုးဌာန ဗုဒၶဓမၼႏိုင္ငံေတာ္-ဦးေသာ္ဇင္)

His Sacred and Gracious Majesty thus said: By me consecrated twelve years was the following ordained: Everywhere within my dominions, the Yuktas, the Rajuka and the Pradesika must every five years, go out on tour by turns as well as for other business too as for this purpose, for this religious instruction: Commendable is the service of father and mother, commendable is liberality to friends, acquaintances, relatives, Brahmans and Sramanas, commendable is abstention from the slaughter of living creatures, commendable also is not to spend or hoard too much. The Council will also similarly instruct the Yuktas for purposes of accounts in accordance with my order and its ground.
Asoka-R.K. Mookerji

Thus says King Priyadarsi, the Beloved of the Gods:- This was ordered by me when I was consecrated twelve years: Everywhere in my Empire, the Yuktas, the Rajukas and the Pradesikas should go out on tour every five years as for this business as for other purpose too, for the instruction in Dhamma,
“Desirable is hearkening to mother and father, desirable is liberality to friends, acquaintances, relatives, Brahmanas and Sramanas: desirable is the abstention from the immolation of animals; desirable is also small expense and small accumulation.” Likewise the assembly will also order the Yuktas for purpose of accounts according to my order and its ground.
Inscriptions of Asoka- N. P. Rastogi